Moje
doświadczenia związane z pracą w różnych modelach kultur organizacyjnych,
zainspirowały mnie do poszukiwań takich rozwiązań, w których człowiek może
realizować swoje poczucie misji i sensu w pracy. Książkę Frederica Laloux pt. „Pracować
inaczej” oraz lekturę prof. Andrzeja Blikle pn. „Doktryna jakości. Rzecz o
turkusowej samoorganizacji”, które przedstawiają odmienny paradygmat zarządzania-
poleciła mi koleżanka. Temat ten zainteresował nas od czasu założenia
stowarzyszenia, którego celem jest realizacja projektów społecznych. Chcemy
zbudować organizację na podstawie tego paradygmatu.
Próbując znaleźć informację
dotyczącą rozwoju tego podejścia w Polsce znalazłam cykl- turkusowych
webinarów, które prowadzi Marek Wzorek, executive coach, przedsiębiorca i
wykładowca. We wrześniu tego roku ukazała się również jego książka pt. „Od
hierarchii do turkusu, czyli jak zarządzać w XXI wieku”, którą chciałabym Wam
zarekomendować.
Jest to pozycja, wobec której
nie może przejść obojętnie szef, pracownik, jak również osoby, dla których
praca jest pasją oraz Ci wszyscy, którzy doświadczyli w organizacji pewnych
dysfunkcji na różnych poziomach jej funkcjonowania.
Dla mnie jest to publikacja
niezwykła z kilku powodów. Przede wszystkim jest osadzona w polskich realiach,
znajdziemy w niej przykłady m.in. wielu polskich organizacji, które funkcjonują
zgodnie z założeniem samoorganizujących się zespołów. Autor odwołuje się do
swojego doświadczenie zawodowego, pokazując w ten sposób, że zmiana paradygmatu
zarządzania jest możliwa i dotyczy obecnie wielu firm. Książka została
opatrzona wartościowymi ćwiczeniami, które skłaniają odbiorcę do refleksji nad
własnym stylem przywództwa oraz kulturą organizacyjną w firmie.
Lektura jest trafną
odpowiedzią na trapiące dziś wiele organizacji „choroby”, które dotyczą takich
wymiarów funkcjonowania jak: niski poziom motywacji i zaangażowania
pracowników, obniżony poziom zaufania społecznego i biznesowego Polaków,
dominacja kultury folwarcznej w polskiej kulturze organizacyjnej, czy też
tendencja do kontrolującego stylu przywództwa.
Książka pomaga zrozumieć istotę turkusowego podejścia do zarządzania, którego filarem są trzy komponenty:
- samoorganizacja,
- ewolucyjny sens istnienia,
- dążenie do pełni.
Marek Wzorek motywuje odbiorcę
do zmiany stylu przywództwa i rozpoczęcia drogi- od postawy Ego do Eco lidera.
Podpowiada, w jaki sposób w dwunastu krokach przejść etap transformacji na
poziomie całej organizacji oraz własnego stylu zarządzania. Autor przekonuje nas, że każdy ma wpływ
na najbliższe otoczenie, dlatego warto tworzyć wspierające się społeczności
oparte na zaufaniu. Książkę rozpoczyna manifest autora skierowany przeciwko
systemom kontroli i hierarchii, które wciąż są normą w wielu firmach. Jednak
jest to droga donikąd, zdaniem autora. Utrzymywanie takiego podejścia niszczy
to, co najcenniejsze w człowieku- kreatywność i innowacyjne spojrzenie. Bez
wątpienia jest to system przestarzały i właśnie nadszedł jego zmierzch.
Autonomia w zakresie podejmowania decyzji oraz odrzucenie metody „kija i
marchewki” - powyższe działania pozwolą rozbudzić u człowieka zaangażowanie i
wydobyć jego potencjał.
Zmiana podejścia
W rozdziale drugim czytelnik wyruszy w niesamowitą podróż po stadiach rozwoju organizacji oraz formowania się grup i tworzenia społeczności. Autor książki przyjmuje klasyfikację zgodną z terminologią wprowadzoną przez Frederica Laloux w książce pt. „Pracować inaczej”. Poszczególny kolor opisuje konkretny etap ewolucji.
Na poziomie podczerwonym,
dominującą metaforą jest ogień, a nadrzędną wartością- przetrwanie.
W rzeczywistości purpurowej -człowiek był częścią plemienia, w świecie czerwonym zaś dominowała agresja i przemoc, wzmacniana przez władzę wodzowską. W świecie bursztynowym z kolei dużego znaczenia nabiera hierarchia i autorytet, podejście pomarańczowe jest zdominowane przez osiągnięcia, wysoką efektywność i kontrolę. W rzeczywistości zielonej kluczową metaforą jest rodzina, a relacje z drugim człowiekiem wychodzą na pierwszy plan. Opis kończy podejście TURKUSOWE, gdzie pojawia się metafora żywego organizmu oraz fundamenty tego paradygmatu, czyli samoorganizacja, ewolucyjny sens istnienia i dążenie do pełni. Opis każdego podejścia rozpoczyna historia, która przenosi odbiorcę w świat narracji i pomaga zrozumieć jego istotę. Ponadto opisy wzbogacone są przykładami filmów, które nie tylko uatrakcyjniają i wzmacniają przekaz, ale przede wszystkim pomagają przeanalizować i zrozumieć ewolucję organizowania się pracy ludzkiej.
W rzeczywistości purpurowej -człowiek był częścią plemienia, w świecie czerwonym zaś dominowała agresja i przemoc, wzmacniana przez władzę wodzowską. W świecie bursztynowym z kolei dużego znaczenia nabiera hierarchia i autorytet, podejście pomarańczowe jest zdominowane przez osiągnięcia, wysoką efektywność i kontrolę. W rzeczywistości zielonej kluczową metaforą jest rodzina, a relacje z drugim człowiekiem wychodzą na pierwszy plan. Opis kończy podejście TURKUSOWE, gdzie pojawia się metafora żywego organizmu oraz fundamenty tego paradygmatu, czyli samoorganizacja, ewolucyjny sens istnienia i dążenie do pełni. Opis każdego podejścia rozpoczyna historia, która przenosi odbiorcę w świat narracji i pomaga zrozumieć jego istotę. Ponadto opisy wzbogacone są przykładami filmów, które nie tylko uatrakcyjniają i wzmacniają przekaz, ale przede wszystkim pomagają przeanalizować i zrozumieć ewolucję organizowania się pracy ludzkiej.
Celem autora nie jest ocena
żadnego z podejść, a jedynie próba zrozumienia status quo. Analiza każdego
paradygmatu pokazuje, że na poziomie świadomości człowiek jest obecnie gotowy
do tworzenia złożonych sieci społecznych opartych na zaufaniu.
Czytelnik znajdzie w książce
liczne argumenty pokazujące, iż turkus nie jest jedynie przejściowym
podejściem, gdyż ma swoje uzasadnienie w badaniach dotyczących kultur
organizacyjnych. Poprzez nawiązanie do historii zarządzania autor podkreśla, iż
samoorganizacja nie jest nowym tematem, czy też chwilową modą lub trendem.
Powyższym zagadnieniem zajmowali się lub nadal zajmują się tacy badacze jak:
Eric Trist, Frederic Laloux, Henry Mintzberg, natomiast historia pierwszych
firm, które odrzuciły hierarchiczne podejście, sięga już początków XX wieku.
Czy turkusowy paradygmat stanie się powszechnym podejściem?
Autor przekonuje nas, że
zdecydowanie tak! Ten procesu już się rozpoczął. Marek Wzorek publikuje w
książce inspirujące wywiady z przedstawicielami samoorganizujących się firm,
takich jak: Rahim Blak, SoftwareMill sp. z. o. o., Igus, Boldare sp. z o.o., BT
Diuna, Springest B.V. Znajdziemy wśród nich organizacje z różnych branż. Ich
reprezentanci w rozmowie z autorem opowiadają o korzyściach, które przyniosła
zmiana paradygmatu zarządzania, ale również szczerze dzielą się trudnościami,
które pojawiły się na drodze do turkusu.
Autor książki stawia również
na koniec fundamentalne i zarazem trudne pytanie, które brzmi następująco: „Jak
utrzymać już przekształconą organizację lub całe społeczeństwo na pewnym,
dobrym poziomie rozwoju? Tego na 100% niestety nie wiem. Wiem jednak, że
najtrudniejszym elementem zmiany od EGO do ECO, zarówno dla małego zespołu,
całej organizacji, jak i całej społeczności, jest utrzymanie przeprowadzonej
zmiany na określonym poziomie”.
Dla mnie lektura stała się
inspiracją do poszukiwań odpowiedzi na powyższe pytanie oraz zmotywowała do
indywidualnego studiowania badań związanych z tym zagadnieniem.
Więcej znajdziesz w:
Wzorek, M. (2019). Od hierarchii do turkusu, czyli jak zarządzać w XXI wieku. Gliwice: Wydawnictwo HELION.
Komentarze
Publikowanie komentarza